Tekst: ir. Aldo de Jong, adviseur Bouw bij ISSO

De brand in 2017 in Grenfell Tower in Londen was een wake-up call. Aandacht voor detaillering en bewust materiaalgebruik lijken sindsdien nog belangrijker dan voorheen.

Ook voor de brandveiligheid bestaan verschillende prestatie-eisen. De voorschriften voor het voorkomen van uitbreiding van brand zijn weliswaar gericht op eisen tussen ruimtes, maar die hebben een bouwtechnische uitwerking nodig. In het Bouwbesluit is een minimale WBDBO-eis geformuleerd (weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag). Deze eis wordt uitgedrukt in minuten brandwerendheid. Hoe je een scheidingsconstructie moet realiseren om aan deze eis tussen ruimtes te kunnen voldoen is echter nergens aangegeven. In dit artikel geven we uitleg.

WBDBO en branduitbreidingstrajecten

Voor nieuwbouw geldt als basisregel dat tussen twee ruimten die niet tot hetzelfde brandcompartiment behoren een WBDBO van ten minste 60 minuten moet worden gerealiseerd. Een woning of appartement moet altijd als afzonderlijk brandcompartiment worden beschouwd: dus tussen twee nieuw te bouwen zelfstandige woningen/appartementen geldt deze eis altijd. Bij herbestemming en bij bestaande bouw geldt dat een bestaande brandscheiding zodanig moet zijn uitgevoerd dat een WBDBO van ten minste 20 minuten gehaald moet worden. Als die in de bestaande situatie onvoldoende brandwerend blijkt te zijn, of als er bij verbouw/renovatie een nieuwe brandscheiding moet worden gerealiseerd, moet die zodanig worden uitgevoerd dat wordt voorzien in een WBDBO van ten minste 30 minuten.
Een WBDBO tussen twee aangrenzende ruimten vereist een brandwerende scheidingsconstructie die ervoor zorgt dat een brand aan de ene zijde van de brandscheiding in voldoende mate wordt tegengehouden voordat brand ontstaat in de ruimte aan de andere zijde van de brandscheiding. Hierbij geldt dat het kortste branduitbreidingstraject van de ene naar de andere ruimte bepalend is voor de brandwerendheid van de scheidingsconstructie.
We onderscheiden twee typen branduitbreidingstrajecten: via de buitenlucht (1) en door de scheidingsconstructie heen (2). Branduitbreiding via de buitenlucht noemen we brandoverslag. Uitbreidingstrajecten door brandoverslag bepaal je met een brandoverslagberekening. Deze berekening zegt echter niets over de branduitbreidingstrajecten via de bouwkundige aansluitingen van de scheidingsconstructie. ISSO biedt daarvoor nu twee praktische handvatten die onlangs zijn ontwikkeld. Hiermee kunnen de maatgevende branduitbreidingstrajecten bepaald worden via de detaillering van de bouwkundige scheidingsconstructies.

Publicatie Brandwerende details

Het eerste handvat is een geheel vernieuwde publicatie Brandwerende details die, specifiek voor woningbouw, ingaat op de principes van branddoorslag in veel voorkomende woningscheidende aansluitdetails. De scheidingsconstructie zelf voldoet meestal wel aan de vereiste brandwerendheid, omdat die getest is of omdat die als onbrandbaar kan worden beschouwd. Maar de bouwkundige aansluitingen zijn sterk afhankelijk van detaillering en materialisering. De publicatie biedt daarom duidelijke en alom geaccepteerde vuistregels waarmee zelf kan worden ingeschat of een bepaalde detaillering als voldoende brandwerend mag worden verondersteld.

Wake-up calls

In Nederland werden we in 2008 serieus met branddoorslag via scheidingsconstructies geconfronteerd bij de brand in een rij woningen in Hoofddorp. De brand in een woning verspreidde zich heel snel via de tussenruimte tussen bouwmuur en dakconstructie. Als gevolg daarvan brandde vrijwel de hele rij woningen af. Recentelijk werden we in 2017 geconfronteerd met de brand in Grenfell Tower in Londen. Ook in Nederland maken we ons zorgen. Aandacht voor detaillering en bewust materiaalgebruik lijken daarom nu nog belangrijker dan voorheen.

Prestatielayer brandwering in Referentiedetails

Om de branduitbreidingstrajecten door de aansluitdetails van een brandwerende scheidingsconstructie inzichtelijk te maken heeft ISSO een tweede handvat ontwikkeld: de zogenaamde prestatielayer brandwering die voor vrijwel alle standaard Referentiedetails inmiddels beschikbaar is. Die prestatielayer maakt voor elk Referentiedetail visueel inzichtelijk welke toegepaste materialen in een aansluitdetail essentieel zijn om te kunnen voldoen aan de vereiste WBDBO uit het Bouwbesluit. Zie figuur 1 voor een voorbeeld hiervan. Verder zijn ook de belangrijkste branduitbreidingstrajecten aangegeven. Voor elk Referentiedetail is, zo nodig in het standaarddetail zelf, aangegeven welke brandwerende maatregelen noodzakelijk zijn.

Figuur 1. Prestatielayer in een Referentiedetail ter plaatse van de aansluiting van een woningscheidende ankerloze spouwmuur en een sporenkap.

Kwaliteitsborging

Met deze nieuwe ontwikkeling denkt ISSO praktische kennis en begrip van bouwkundige brandveiligheid te kunnen vergroten voor het bouwkundig ontwerp en voor de uitvoerende bouw. Dankzij de prestatielayer brandwering is het voortaan mogelijk om een eigen projectdetail, ook als dat enigszins afwijkt van een standaard Referentiedetail, op essentiële onderdelen te toetsen aan de uitgangspunten voor brandwerendheid die in de Referentiedetails gehanteerd zijn. De steeds vaker vereiste bewijslast voor de vereiste prestaties van ontworpen en gerealiseerde oplossingen kan hiermee concreet worden ingevuld voor de brandwerendheid van bouwkundige aansluitingen. Dit sluit geheel aan bij de tendens om kwaliteit in de bouw beter en aantoonbaar te borgen (kwaliteitsborging).
De in de Referentiedetails aangegeven brandwerende maatregelen in een detail en de prestatielayer brandwering zijn ontwikkeld in nauw overleg met een speciaal hiervoor ingestelde begeleidingscommissie waarin expertise vanuit toeleverende industrie, brandweer, gemeenten en ingenieurspraktijk waren vertegenwoordigd. De achtergronden achter de aangegeven prestatielayers brandwering zijn beschreven in de ISSO-publicatie Brandwerende details. Hiermee is de kennis van bouwkundige brandveiligheid voor de woningbouw in Nederland weer een stukje verbeterd. Ook kan niemand meer beweren dat niet duidelijk is welke bouwkundige maatregelen nodig zijn om een goede brandwerende scheidingsconstructie in de woningbouw te realiseren.

ISSO: voor vakmensen in bouw- en installatietechniek

Vakmensen zorgen voor gezonde, veilige en duurzame gebouwen. Daarom wil ISSO deze vakmensen voorzien van de benodigde kennis. Geworteld in de installatietechnische disciplines ontsluiten we sinds 2018 ook de bouwkundige kennis via onze Kennisbank.

De SBR-referentiedetails vormen het hart van deze bouwkundige kennis, omdat in de detaillering van een woning of gebouw de bouwfysische prestaties gerealiseerd worden. Dat is sinds kort goed te zien door de verschillende prestatielayers die in de Referentiedetails zijn opgenomen.

Meer informatie hierover vind je via www.sbr-referentiedetails.nl.

Voor verdieping van je kennis over bouwtechniek, bouwfysica, luchtdicht en brandveilig bouwen vind je allerlei publicaties in de ISSO-KennisBank: www.kennisbank.isso.nl.

De ISSO-KennisBank helpt je bij aantoonbaar goed bouwen. In de ISSO-Kennisbank vind je de antwoorden op de vragen waar je in de praktijk tegenaan loopt: waar moet dit aan voldoen, hoe maak ik dat en hoe toon ik aan dat het voldoet?

Brandwerende details woningbouw

De publicatie Brandwerende details woningbouw is nu beschikbaar. Kijk voor meer informatie op bit.ly/brandwerendedetails.

De publicatie bevat tevens ruim veertig brandwerende details en dertig Referentiedetails van veel voorkomende woningbouwdetails geselecteerd uit de Nederlandse bouwpraktijk. Daarnaast zijn ook Referentiedetails geselecteerd waarin veel kritische aspecten met betrekking tot. branduitbreiding zijn aan te geven. Bij elkaar genomen komen met deze selectie van Referentiedetails de meest voorkomende branduitbreidingstrajecten in de Nederlandse woningbouw aan de orde.