“Onze scope is veel breder dan alleen brandveiligheid”
“Het beeld bestaat nog steeds dat de Adviescommissie Toepassing en Gelijkwaardigheid Bouwvoorschriften alleen bij geschillen over brandveiligheid adviseert. Maar dat is al enige jaren niet meer. Wij adviseren ook over geschillen bij constructieve veiligheid, bouwfysica en overige bouwgerelateerde onderwerpen”, aldus de commissie. De bijna voltallige commissie zit aan tafel om ondernemers en overheden meer duidelijkheid te geven.
Adviescommissie Toepassing en Gelijkwaardigheid Bouwvoorschriften
Tekst: ing. Frank de Groot
Acht van de tien commissieleden (zie foto) en secretaris Aldo de Jong hebben de ruimte gevonden om via Bouwkwaliteit in de Praktijk meer aandacht te vragen voor de Adviescommissie Toepassing en Gelijkwaardigheid Bouwvoorschriften (ATGB). Alleen voorzitter ing. Johan Koudijs en prof. ir. Simon Wijte waren verhinderd. De volle tafel geeft al aan dat de adviescommissie een duidelijke boodschap heeft: indien er verschil van inzicht bestaat tussen een bevoegd gezag en de aanvrager van een omgevingsvergunning of de gebruiker en/of eigenaar van het betreffende gebouw over de interpretatie van Bouwbesluit 2012, dan geeft de adviescommissie een gratis advies. “De taken van de voormalige Adviescommissie praktijktoepassing brandveiligheidsvoorschriften zijn al per 1 januari 2016 verbreed. Maar we merken dat de markt daar nog steeds niet voldoende van op de hoogte is”, aldus één van de commissieleden.
Achtergrond adviescommissie
Het komt regelmatig voor dat er een verschil van inzicht bestaat tussen bevoegd gezag en de aanvrager van een omgevingsvergunning of de gebruiker en/of eigenaar van een gebouw over de toepassing van de bouwvoorschriften van het Bouwbesluit. Vooral vanuit het Overlegplatform Bouwregelgeving (OPB) is ooit bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties aangedrongen op de instelling van een onafhankelijke adviescommissie. Het OPB is een advies- en overlegorgaan waarin de verschillende geledingen van het bouwbedrijfsleven en de ‘bouwconsumenten’ zitting hebben.
Op 1 mei 2009 is gehoor gegeven aan deze oproep en is door het voormalige ministerie van VROM een Adviescommissie praktijktoepassing brandveiligheidsvoorschriften ingesteld. De focus op brandveiligheid kwam voort uit het feit dat tachtig procent van de vragen aan de Helpdesk Bouwregelgeving betrekking had op de brandveiligheidsvoorschriften.
Het OPB is altijd een sterk voorstander geweest van uitbreiding van de taken van de adviescommissie omdat er ook geschillen zijn die geen betrekking hebben op brandveiligheid. Uiteindelijk is het ministerie van BZK akkoord gegaan met de gewenste taakuitbreiding en is per 1 januari 2016 de Adviescommissie Toepassing en Gelijkwaardigheid Bouwvoorschriften gestart: de opvolger van de reeds bestaande Adviescommissie praktijktoepassing brandveiligheidsvoorschriften. Om die bredere taak te kunnen uitvoeren is de toenmalige adviescommissie door voormalig minister Blok van (toen nog) Wonen en Rijksdienst uitgebreid met specialisten op het gebied van constructieve veiligheid, bouwfysica en duurzaamheid.
Wat doet de adviescommissie?
Een advies van de commissie is gericht op de beantwoording van specifieke vragen over een concrete casus (praktijksituatie) waarbij verschil van inzicht bestaat tussen bevoegd gezag en de aanvrager van een omgevingsvergunning of de gebruiker en/of eigenaar van het betreffende gebouw. “Het verschil van inzicht moet daarbij hebben geleid tot ten minste twee zienswijzen vanuit het bevoegd gezag enerzijds en de ontwikkelende, ontwerpende, adviserende of anderszins belanghebbende partij anderzijds”, legt Joost Pothuis uit. “Dat hoeft overigens geen geschil over gelijkwaardigheid te betreffen. Het gaat om een verschil van inzicht over de interpretatie van de bouwregelgeving. De benoeming van gelijkwaardigheid komt voort uit de Adviescommissie praktijktoepassing brandveiligheidsvoorschriften. Daar ging het bij geschillen namelijk bijna altijd over gelijkwaardigheid.”
“In een advies wordt de casus door de adviescommissie getoetst aan de relevante bouwvoorschriften van Bouwbesluit 2012 en de Woningwet. Wanneer sprake is van een gelijkwaardige oplossing, wordt getoetst aan de mate van veiligheid, gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en milieubelasting die door de wetgever met de voorschriften is beoogd.”
In de overwegingen van de adviescommissie spelen de volgende factoren nadrukkelijk mee:
- Welke risico’s spelen een rol?
- Welke wettelijke regels zijn hierop van toepassing?
- Wat zijn de achtergronden en doelen van deze wettelijke regels?
- Wat is het publiekrechtelijk te realiseren veiligheidsniveau dat hier van toepassing is?
Hoe werkt de adviescommissie?
Via een aanvraagformulier op de website van de adviescommissie kan men per e-mail een adviesaanvraag indienen bij de secretaris van de adviescommissie. Afhankelijk van het onderwerp van de adviesaanvraag wordt de benodigde expertise binnen de commissie ingeschakeld. “Het is dus niet zo dat de voltallige commissie zich telkens verdiept in ieder geschil. Er zijn drie advieskamers: brandveiligheid, constructieve veiligheid en bouwfysica. Een geschil wordt behandeld door één van de drie advieskamers, waarbij telkens drie algemene leden (voorzitter en specialisten bouwregelgeving) en de twee specialisten van de betreffende advieskamer zich over het geschil buigen”, legt Aldo de Jong uit. “Indien echter een bedrijf waar een lid van ons werkzaam is bij het geschil is betrokken, dan trekt dit lid zich uiteraard terug uit deze casus. Wel moet er altijd een oneven aantal leden bij het advies zijn betrokken, omdat je anders geen doorslaggevend advies kan geven.”
De adviescommissie behoudt zich het recht voor om aanvragen niet in behandeling te nemen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij theoretische interpretaties van de regelgeving of in conflictsituaties tussen bevoegd gezag en brandweer. “Ook ontbreekt soms een goede motivatie of argumentatie van het geschil.Daar is nog wel wat te winnen”, zegt Johan van der Graaf. Als de adviescommissie een aanvraag in behandeling neemt, dan vraagt het secretariaat van de commissie mogelijk om aanvullende gegevens. Daarna ontvangt de indiener een overzicht van de adviesprocedure. De adviescommissie streeft ernaar een adviesaanvraag binnen circa acht weken na ontvangst van alle benodigde gegevens tot een definitief advies te verwerken. Het advies wordt direct na het uitbrengen (geanonimiseerd) gepubliceerd op de website van de commissie (www.atgb.nl), bij de Helpdesk Bouwregels (www.helpdeskbouwregels.nl) en in BRISwarenhuis (www.briswarenhuis.nl).
Gewicht van het advies
Het publiekrechtelijk vastgelegde kwaliteitsniveau is het door het bevoegd gezag te handhaven kwaliteitsniveau en het referentieniveau voor het advies van de commissie. “De commissie kan ook risico’s bij haar advies betrekken waarin de bouwvoorschriften niet voorzien, maar die naar het oordeel van de commissie wel tot de algemene zorgplicht worden gerekend. Deze risico’s spelen bij het beoordelen van een aanvraag om omgevingsvergunning geen rol. Het is vervolgens aan de initiatiefnemer zèlf om te beslissen hoe om te gaan met deze risico’s. Wij brengen dus duidelijk een advies uit en geen bindend oordeel. Een advies van de adviescommissie is een gezaghebbend deskundigenoordeel, maar geen besluit van een bevoegd gezagen geen wetenschappelijk onderbouwd advies. De adviescommissie doet ook geen integrale toets op de bouwvoorschriften”, wordt uitgelegd.
De heren wijzen er met nadruk op dat de adviescommissie geen adviesbureau is. René Hagen: “Het moet echt gaan om een verschil van inzicht. Wij gaan bijvoorbeeld niet een heel plan aan de bouwregelgeving toetsen. Dat is de taak van de gemeente. Het gaat om het punt waarover een geschil is. Bovendien moet dit geschil al tot minimaal één zienswijze hebben geleid van zowel de ene als andere partij. Hierdoor voorkomen we dat partijen al van tevoren ons advies komen vragen. Vervolgens toetsen wij het geschil aan de bouwregelgeving. Wat dat betreft is de aanduiding ‘Adviescommissie’ wellicht wat misleidend.”
Advies in de praktijk
Wie inzicht wil krijgen in de adviezen kan deze inzien op de website. Handig om te kijken of er al advies is uitgebracht voor een soortgelijk geschil. Uiteraard zijn de publieke versies van de adviezen geanonimiseerd. Inmiddels zijn circa 130 adviezen uitgebracht. “Meestal is er geen terugkoppeling of een advies uiteindelijk is opgevolgd. Er is één geval bekend waarin het advies niet is opgevolgd en hierover een juridische procedure is gevolgd waarin de rechter in zijn vonnis meeging met het advies van de commissie. Dat geeft al aan dat er veel waarde aan het advies wordt gehecht. Wel betreft het nog grotendeels geschillen op het gebied van brandveiligheid. Vandaar onze boodschap dat wij ook voor geschillen op het gebied van constructieve veiligheid, bouwfysica of andere bouwgerelateerde zaken beschikbaar zijn. Vorig jaar hebben we bijvoorbeeld uitspraken gedaan over enkele geschillen op het gebied van daglichttoetreding en energieprestatie”, aldus de heren.
De vraag dringt zich op of er wellicht zicht is op gestandaardiseerde gelijkwaardige oplossingen, die door alle partijen te allen tijde zijn te raadplegen. “Het probleem is dat er eigenlijk weinig standaard gelijkwaardige oplossingen zijn. Iedere situatie is weer uniek”, reageert René Hagen. Joost Pothuis beaamt dat: “Als je onze adviezen leest, zie je een formulering die je niet zomaar één op één kunt loslaten op een soortgelijk ander geschil. Ieder gebouw en iedere locatie zijn uniek en dat zijn de betrokken partijen veelal ook. Maar als we merken dat een bepaald geschil wel erg vaak voorkomt doordat de regelgeving hierin niet duidelijk is, dan brengen we een ongevraagd advies aan het ministerie uit.”
Meer weten? Ga naar www.atgb.nl