BENG eisen: wanneer voldoet een gebouw eraan?
Volgens het Bouwbesluit moet een nieuw gebouw, of een gebouw dat geheel vernieuwd wordt, zeer energiezuinig zijn. Het moet voldoen aan de BENG eisen (Bijna Energieneutrale Gebouwen). Er worden eisen gesteld aan de maximale energiebehoefte, het fossiele energieverbruik en aan de opwek van hernieuwbare energie van gebouwen.
Er moet dus niet alleen rekening worden gehouden met een goede isolatie van de gebouwschil en energiezuinige installaties, maar ook met de toepassing van duurzame energie (Rijksoverheid, 2020). Dit moet worden aangetoond door middel van een berekening van de energieprestatie.
BENG berekening
Nederlandse Isolatie Industrie (NII)
In de BENG berekening zijn de factoren verwerkt die invloed hebben op het gebouw gebonden energieverbruik. Hieronder valt bijvoorbeeld verwarming, zonne-energie, verlichting, koeling en ventilatie. Maar er zijn natuurlijk nog véél meer factoren.
Met de BENG berekening wordt de energieprestatie van een gebouw bepaald. Dit gebeurt volgens de NTA8800. Deze berekening is sinds 1 januari 2021 verplicht bij de vergunningsaanvraag van nieuwbouw.
Echter, niet zomaar iemand mag de BENG berekening maken. Daarbij moeten de berekeningen worden afgemeld door een gecertificeerd bedrijf. Dit moet in zowel de vergunningsfase als bij de daadwerkelijke oplevering van het gebouw.
BENG indicatoren
De BENG indicatoren zijn als volgt:
- BENG 1: de maximale energiebehoefte in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar
- BENG 2: het maximale primair fossiel energiegebruik, eveneens in kWh per m2 gebruiksoppervlak per jaar
- BENG 3: het minimale aandeel hernieuwbare energie in procenten
BENG is gebaseerd op een driestappenstrategie om een energiezuinig ontwerp te maken, de Trias Energetica.
Er wordt rekening gehouden met het gebouwgebonden energieverbruik per m2. De BENG 1 is een aparte eis die gaat over de buitenkant van een gebouw, om de energiebehoefte te beperken. Dit noemen we de schil. Deze eis heet BENG 1.
Daarnaast moet de energievraag van het gebouw voor een zo groot mogelijk deel uit hernieuwbare energie bestaan. Hierover gaat de BENG 3 eis. Verder moet de rest van de energiebehoefte zo efficiënt mogelijk worden opgewekt, daar slaat BENG 2 op.
Toelichting energiebehoefte
Bij het bepalen van de energiebehoefte wordt rekening gehouden met de kwaliteit van de gebouwschil. Zowel de verhouding glas ten opzichte van de gevels, de mate van isolatie, de mate van kierdichting en de aanwezigheid van koudebruggen spelen een rol. Bij de bepaling van de energiebehoefte, worden de behoeften voor verwarming en koeling opgeteld.
Het is dus van belang om de energiebehoefte zoveel mogelijk de beperken. BENG 1 gaat hierover. Er wordt gerekend met een vastgesteld ‘neutraal’ ventilatiesysteem. Niet alleen isolatie, maar juist de combinatie van de bovenstaande factoren, de vorm (geometrie) en de ligging van een gebouw zijn van belang bij het laag houden van de energiebehoefte. De energiebehoefte invullen kan met hernieuwbare of fossiele energie.
Toelichting primair fossiel energiegebruik
Voor zowel woningen en utiliteitsgebouwen geldt dat, als er zonnepanelen of andere hernieuwbare energiebronnen aanwezig zijn zoals een warmtepomp, deze opgewekte energie van het primair fossiel energiegebruik wordt afgetrokken.
Het primair fossiel energiegebruik is de optelsom van het primair fossiel energiegebruik voor verwarming, koeling, warm tapwater en ventilatie. Voor utiliteitsgebouwen telt ook het primair energiegebruik voor verlichting en voor bevochtiging (indien aanwezig) mee.
Toelichting hernieuwbare energie
Hernieuwbare energie is afkomstig uit zon, biomassa, buitenlucht en bodem. Het aandeel hernieuwbare energie wordt bepaald door de hoeveelheid hernieuwbare energie te delen door het totaal van hernieuwbare energie plus primair fossiel energiegebruik.
BENG bouwen
Het realiseren van een gezond binnenklimaat is grotendeels afhankelijk van voorzieningen voor de luchtverversing in gebouwen. Betere isolatie en luchtdicht bouwen zijn daardoor consequenties van de BENG eisen. Het is van groot belang om hier rekening mee te houden. Ontwerpers van gebouwen moeten namelijk rekening houden met de circulatiestromen van koude lucht in een gebouw.
In nieuwe gebouwen wordt warmte beter vastgehouden. Dat komt omdat ze zo energiezuinig mogelijk gebouwd worden. Echter, krijgen we steeds meer te maken met hete zomers. Dat kan problemen opleveren in desbetreffende gebouwen. Directe zonintreding heeft namelijk een grote invloed op het mogelijk oververhitten van de nieuwbouw. Deze hogere binnentemperaturen leiden tot gezondheidsrisico’s en overlast.
Om deze redenen is er een indicator voor verlaging van het risico op oververhitting: TOjuli. De grenswaarde per 1 januari 2021 voor de TOjuli-indicator is: 1,20. Deze waarde is een indicatiegetal waarmee per oriëntatie van het gebouw inzicht wordt gegeven in het risico op temperatuuroverschrijding in het gebouw. De TOjuli volgt automatisch uit de software van de Energieprestatieberekening volgens de NTA 8800. Woningen met een actieve koeling voldoen automatisch aan de TOjuli-eis.
