Geef klimaatkwetsbare wijken prioriteit
Klimaatrisico’s zijn nu nog nauwelijks ingeprijsd, waardoor woningen met hogere klimaatrisico’s zelden een prijskorting hebben bij woningaankopen. Hierdoor drukken de lasten van potentiële klimaatschade in de toekomst onevenredig zwaar op kopers, terwijl bij huizenbezitters onderwaarde dreigt, wat kan leiden tot een restschuld. Dat concludeert ABN AMRO in de studie ‘Stapeling klimaatrisico’s en financiële draagkracht op de woningmarkt’, die 28 november werd gepubliceerd.
In het ABN AMRO-rapport wordt voor het eerst inzichtelijk gemaakt op welke locaties in Nederland klimaatrisico’s zich opstapelen en de financiële kwetsbaarheid van bewoners hoog is. Uit het onderzoek blijkt dat in 90 kwetsbare wijken twee of meer risico’s zich opstapelen. Voor deze analyse zijn voor het eerst data van drie belangrijke bronnen gecombineerd:
- De Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Deze dataset bevat gegevens van alle adressen en gebouwen in Nederland. Door een filter toe te passen op de functie ‘Wonen’ kunnen alle woningen in Nederland geselecteerd worden.
- Data van het CBS zijn gebruikt om wijk- en buurt gegevens te koppelen aan alle woningen in Nederland. Door middel van een koppeling op woningniveau bieden wijk- en buurtstatistieken inzichten in de risico’s van wijken.
- De Klimaateffectatlas is een open platform met klimaatdata. Het Landelijk Informatiesysteem Water en Overstromingen is eveneens een open platform dat kaartlagen specifiek voor overstromingen beschikbaar stelt. De klimaatrisico-kaarten voor overstromingsrisico én funderingsrisico zijn geografisch op basis van de coördinaten van elke woning gekoppeld. Hierdoor is voor alle woningen vast te stellen welke huizen wél en géén klimaatrisico hebben.
Kwetsbaarheid klimaatrisico’s
Wijken die in de analyse als ‘klimaatkwetsbaar’ zijn aangemerkt, zijn gebieden waar de kans groot is dat bewoners klimaatrisico’s onvoldoende kunnen dragen. In zo’n wijk heeft meer dan 10 procent van de woningen een middel- of groot fysiek klimaatrisico (overstroming, fundering of verduurzaming), een gemiddelde WOZ-waarde lager dan 350.000 euro en is het gemiddeld huishoudinkomen lager dan 35.000 euro. Zulke wijken bevinden zich veelal in steden en in het noorden en westen van Nederland. Hier zijn veel landelijke gebieden op veen- of kleigronden die bij langdurige droogte gemakkelijk uitdrogen. In het geval van overstromingen liggen de meest kwetsbare wijken langs de Maas. Daar liggen de WOZ-waarde en het gemiddeld inkomen lager dan in de rest van Nederland en is het percentage inwoners dat een eigen huis bezit relatief hoog.
Herstelfonds klimaatschade
De gevolgen van klimaatverandering kunnen de waarde van panden op specifieke locaties geleidelijk doen afnemen. “Het geaggregeerde beeld van Nederland laat zien dat de problemen lang niet overal spelen, maar dat er wijken zijn waar de risico’s stapelen. Hier is maatwerk vereist – zoals een herstelfonds voor klimaatschade waarin ook de verduurzaming kan worden aangepakt”, zegt Bram Vendel, Econoom Woningmarkt bij ABN AMRO.
“Onze studie maakt voor het eerst inzichtelijk waar de meest klimaatkwetsbare wijken in Nederland liggen. Maar voor heel Nederland geldt dat de fysieke klimaatrisico’s – in tegenstelling tot verduurzaming – nauwelijks een rol spelen bij de aankoop van een woning. Dit vertraagt het aanpassingsproces en het herstelvermogen om de schade te beperken. Het is daarom cruciaal om het bewustzijn van klimaatrisico’s bij alle partijen te vergroten. Bijvoorbeeld door de draagkracht voor schadeherstel van kopers onderdeel te maken van het hypotheekgesprek.”
Overheid, eigenaren en financiële instellingen zouden volgens ABN AMRO samen prioriteit moeten geven aan de klimaatkwetsbare wijken, te beginnen in de negentien klimaatkwetsbare wijken waar meer dan 70 procent van de panden in particulier eigendom is.
