Prefabricage en luchtdicht bouwen
Prefabricage neemt snel toe in de bouw. Hierdoor komt de focus van luchtdicht bouwen meer op de aansluitingen tussen de elementen onderling en de kozijnaansluitingen te liggen. “Wij zien bij aannemers een toenemende vraag naar snelle en eenvoudige oplossingen. Dat gaat dan vooral om de aansluitingen tussen de elementen en de draagconstructie”, zegt Paul Visser, marketing manager Benelux van Tremco CPG Netherlands B.V. BouwTotaal legde hem enkele prangende vragen voor.
Tekst: ing. Frank de Groot
Beeld: Tremco CPG Netherlands B.V.
Er wordt steeds meer ingezet op prefabricage. Een noodzaak om nu en in de toekomst aan de grote renovatie- en nieuwbouw-opgave invulling te kunnen geven, mede door de hoge bouwsnelheid. Maar ook om onder de toekomstige Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) gegarandeerde kwaliteit te kunnen leveren en een antwoord te bieden aan een toenemend tekort aan vakmensen op de bouwplaats. Verder zijn de faalkosten in de bouw verder terug te dringen. De bouwplaats wordt daardoor steeds meer een assemblageplaats, in plaats van een plek waar in weer en wind talrijke bouwmaterialen en bouwproducten moeten worden samengevoegd.
Maar er zijn meer ontwikkelingen, zoals de toenemende vraag naar een zeer goed geïsoleerde en luchtdichte schil door de opkomst van lage temperatuur verwarmingssystemen. Drijvende kracht hierachter zijn de BENG-eisen die vanaf 1 januari 2021 van kracht worden en de uitwerking van het Klimaatakkoord. Hierdoor komen twee ontwikkelingen samen: prefabricage en luchtdicht bouwen.
Is er een veranderende vraag uit de markt naar luchtdichte oplossingen zichtbaar, door de opkomst van prefabricage?
“We zien steeds vaker dat leveranciers van prefab elementen, met de vraag naar luchtdichte aansluitingen komen. Aansluitingen tussen bijvoorbeeld kozijn en prefab element worden namelijk vaak ‘off site’ al afgedicht. Maar de aannemer is nog steeds onze belangrijkste doelgroep, omdat deze direct betrokken is bij plaatsing en afdichting ‘on site’ van de aansluitingen tussen prefab elementen en de aansluitingen met de draagconstructie.”
Welke oplossingen zijn er voor luchtdicht bouwen met prefab elementen?
“Hier zijn diverse oplossingen voor, waarbij telkens voldoende aandacht tijdens de verwerking bepalend is voor het resultaat. Dit kan bijvoorbeeld het plakken van een band zijn of het later aanbrengen van een afdichtingscoating. We hebben een volledig pakket voor de prefab industrie. Kwaliteit waarborgen gaat gepaard met veel advies, training en eventueel controles bij de uitvoering.”
De zwarte coating (illbruck SP925 Afdichtingscoating) is een algemene luchtdichting langs een kozijn-gevel aansluiting.
Vooral bij hoogbouw is de uitdaging groot. Op grotere hoogte is bijvoorbeeld de winddruk hoger en je komt er later ook niet meer bij. Stelt dit geen extra eisen aan de luchtdichting?
“Dat valt qua uitvoering wel mee. Eis is eis en luchtdicht is luchtdicht. Dat kan niet half. Maar je moet inderdaad wel rekening houden met een hogere windbelasting. Onze illbruck-producten zijn getest tot 600 Pascal of zelfs 1.000 Pascal winddruk. Maar daarbij moeten we wel onderscheid maken tussen slagregendichting onder winddruk en luchtdichting bij drukverschillen. Bij steigerloos bouwen zal de luchtdichting met name vanuit binnen aangebracht worden, bijvoorbeeld met illbruck LD925 Watergedragen Afdichtingscoating.”
In de gevel speelt ook branddoorslag een rol. Denk aan de gevolgen van de brand in de Grenfell Tower in Londen. Kunnen we luchtdichtheid en voorkomen van branddoorslag combineren?
“Luchtdichting kan in zekere mate een bijdrage leveren aan het beperken van vuur en rook. Dit is afhankelijk van het bouwdetail en het toegepaste product. Combineren in één product zal lastig zijn. Afsluitingen in de spouw zijn al beschikbaar, evenals bijvoorbeeld folies die brandwerend zijn getest. Voor alle oplossingen geldt dat de eis vanuit Bouwbesluit of het toekomstige Besluit bouwwerken leefomgeving leidend is. CPG is wel op beide disciplines de specialist dus heeft de markt een partij om dit aan te pakken en af te stemmen.”
Door prefabricage verschuift het beslismoment van veel technische oplossingen nog verder naar voren. Betekent dit dat jullie ook eerder om advies wordt gevraagd?
“Zeker. Feitelijk opereert CPG in toenemende mate op het vlak van de kritische aansluitpunten in een gebouw. Dat vraagt kennis die verder gaat dan een tape of schuimbandje plakken. We worden in een eerder stadium betrokken en gevraagd om advies uit te brengen. Dit werkt het beste voor alle betrokken partijen. Er is in toenemende mate sprake van samenwerking of zelfs co-creatie om industriële/off-site oplossingen voor afdichtingen mogelijk te maken. Kennis en bereidheid tot innoveren van ons als producent zijn daarvoor vereist.”
Hoe anticiperen jullie op de komende Wet kwaliteitsborging voor het bouwen en de toenemende aansprakelijkheid van aannemers voor verborgen gebreken? Aannemers willen aantoonbare kwaliteit.
“Wij zorgen ervoor dat de producten op de juiste manier, op de juiste positie, verwerkt worden. Dat bereiken we door technische ondersteuning in diverse vormen. De producten zelf zijn allemaal volgens gestandaardiseerde- óf maatwerktesten getest op functionaliteit. Dit vormt de basis voor garantie samen met een gecontroleerde applicatie op basis van adviesrapporten. Wij zijn er klaar voor. Testen op de bouwplaats, middels een Blowerdoortest na applicatie, komt het meest voor. In het kader van de Wet kwaliteitsborging bieden wij al een digitale tool om opnames te doen voor, tijdens en na de verwerking.”
Luchtdicht bouwen en ventileren, de perfecte combinatie
We kunnen niet meer zonder luchtdicht bouwen. Zowel bij nieuwbouw als bij renovatie wordt de noodzaak van een luchtdichte constructie groter en groter. Om te voldoen aan de steeds hogere energie-eisen voor woningen en gebouwen, en door de toenemende behoefte aan comfort. Dat besef dringt gelukkig steeds meer door, al bestaan er soms misverstanden omtrent luchtdicht bouwen.
Luchtdicht bouwen is het voorkomen van ongewenste luchtlekkages door kieren en naden in een woning of gebouw. De meest kritieke plekken waar het dan om draait zijn de aansluitingen van de kozijnen en de vloer-/wand-aansluitingen. Het woord ‘ongewenste’ is belangrijk in de definitie. Want luchtdicht bouwen is vooral niét het voorkomen van gewenste luchtstromen, oftewel ventilatie. Toch wordt ten onrechte nog weleens gedacht dat luchtdicht bouwen ongezond is, omdat het ten koste zou gaan van de ventilatie. Dit is niet juist, sterker nog, door luchtdicht te bouwen functioneert een ventilatiesysteem alleen maar beter. Want als alle luchtstromingen via ongewenste en oncontroleerbare kieren en naden worden voorkomen, weet je zeker dat de aangevoerde lucht via te onderhouden ventilatiesystemen (mechanisch, CO2-gestuurd, et cetera) is aangevoerd. Dit leidt tot een verbeterde luchtkwaliteit en een hoger rendement van het ventilatiesysteem.
Om tot een energiezuinige woning te komen, draait het altijd om een wisselwerking tussen perfecte luchtdichtheid, goede isolatie, een goed ontworpen ventilatiesysteem en duurzame installaties. Zo heeft het isoleren van een gevel bijvoorbeeld weinig zin als er overal luchtstromen zijn door naden en kieren. En omgekeerd geldt hetzelfde.
