Overal scheurtjes

Tekst: drs. Philip Overduin, Technisch Bureau Afbouw
Beeld: Technisch Bureau Afbouw

Met name de vrij brede scheur in de achterwand van de slaapkamer duidt op zetting in de wanden.

De woning staat op een betonfundering met geboorde palen (mortelschroefpalen). De binnenmuren zijn opgetrokken uit betonsteen metselwerk. Het betreft een geïsoleerde spouwmuur met binnenbladen dik 120 en 140 mm en tussenwanden dik 100 mm. Tijdens de uitvoering van de metselwerkzaamheden was het slecht weer. Hierdoor was een deel van het metselwerk nat geregend. De verdiepingsvloer bestaat uit prefab betonnen breedplaatelementen met een breedte van 3 meter en koud opgelegd op de wanden. Aan de bovenzijde zijn de elementen voorzien van een betonnen druklaag van 170 mm dik met wapening.

Verticale scheuren

“Toen ik in de slaapkamer van de villa kwam zag ik een rechtlijnige scheur aan het oppervlak van het geschilderde gestukadoorde plafond”, vertelt Pascal Hagen, één van specialisten op het gebied van stukadoren. De scheur was te zien op een v-naad tussen twee breedplaatelementen. Een vergelijkbare scheur was ook te zien in de badkamer. Op het toilet was aan de wandzijde garage op 1,53 meter hoogte in horizontale richting een scheur te zien. “In de hal zag ik een verticale scheur onder de raamopening in de wand aan de voorgevelzijde. Om het verhaal compleet te maken waren er ook in de zitkamer en woonkeuken verticale scheuren onder de raamkozijnen te zien.”

Scheurwijdte meting.

Krimpgedrag

Op basis van zijn onderzoek kon Pascal concluderen dat de scheurvorming aan het oppervlak van de geschilderde en gestukadoorde wandafwerking kwam door krimpgedrag in de metselwerkconstructie. Deze scheurvorming was ontstaan door het te lang nat blijven van dit metselwerk (te hoog inwendig vochtgehalte) en het hierna geforceerd drogen van de wandconstructie. “Ook kon ik niet uitsluiten dat er zetting in de wanden is ontstaan. Met name de vrij brede scheur in de achterwand van de slaapkamer duidt hierop. Maar om dit definitief te bevestigen moest ik nog nader onderzoek uitvoeren. De oorzaak van de scheurvorming is niet te wijten aan de wijze waarop het stukadoorswerk is uitgevoerd.”

Scheur op een v-naad tussen twee breedplaatelementen.

Geen garantie

De scheurvorming aan het oppervlak van de plafondafwerking was te zien op de v-naden tussen de prefab betonschilelementen. Hier was in een zeer beperkt mate krimpgedrag ontstaan. Hierbij was de stuclaag gescheurd, maar niet onthecht. Dit type scheurvorming was in deze situatie niet te voorkomen. Soms ontstaat de scheurvorming wel en soms ook niet. Dit is afhankelijk van factoren zoals drogingskrimp, de wijze van droging en temperatuurswisselingen of oplegging. Ook hiervoor geldt dat de oorzaak van de scheurvorming niet is te wijten aan de wijze waarop het stukadoorswerk is uitgevoerd.

Het toepassen van wapeningweefsel in het stukadoorswerk kan effectief zijn bij zeer langzaam optredend krimpgedrag. Maar het is nooit een garantie dat hierdoor scheurvorming vanuit de plafond-/vloerconstructie wordt voorkomen. Door toepassing van wapeningsweefsel kunnen scheurvorming en het onthechten van de stuclaag waarin de wapening aanwezig is de schade zelfs verergeren.

Advies

“Mijn advies voor herstel was om de schade pas te repareren één á twee jaar na bewoning en volledige droging en uitwerking van de bouwconstructie. Vervolgens moeten de scheuren in de wanden tot op het metselwerkoppervlak v-vormig uitgekrabd worden. De naden moesten schoongeborsteld worden en voorzien worden van een primer. Na de droging moeten de naden gerepareerd worden met een voeggips”, aldus Pascal.

“Voor het herstel van de scheurvorming in de slaapkamer op de wand aan de achtergevelzijde moest ik verder onderzoek doen. Mijn advies zou ervan afhangen of deze scheur statisch is of nog dynamisch werkt. De scheurvorming in de plafonds is zeer fijn van wijdte. Hierdoor was het herstel eenvoudig te doen door het overschilderen van de plafonds met een elastisch muurverfsysteem. Verstandig zou zijn om eerst de badkamer aan te pakken als proef- of referentievlak en later de overige plafonds.”