Belang van hybride bouwen neemt toe
Hybride bouwen is het slim combineren van verschillende bouwmaterialen en -technieken, met als doel de duurzame voordelen van elk materiaal optimaal te benutten. Dus niet langer alleen focussen op één materiaal. Denk aan de combinatie van holle betonnen vloeren met houtbouw. Voor vloerenfabrikant VBI ligt de focus op het bereiken van een hogere bouwkwaliteit dan ook op het gebruik van zowel minder, als duurzame materialen. Dat zorgt voor een aanzienlijke verlaging van CO₂-emissies.
Tekst: ing. Frank de Groot
Beeld: VBI
Koning Willem 1 College in Den Bosch.
Op 30 januari 2024 organiseerde VBI het tiende ‘KetenKracht event’ in de Koepelkerk in Arnhem, met als thema ‘Hybride bouwen’. De ruim tachtig aanwezigen werden getrakteerd op presentaties van gerenommeerde sprekers die het belang van ‘hybride thinking’ en de multidimensionale zoektocht naar duurzame woningbouw benadrukten.
“Ik pleit voor hybride denken, om te komen tot ontwerp- en materiaalkeuzes die cruciaal zijn voor het behalen van CO2 doelen”, zei prof. dr. Jacqueline Cramer, emeritus hoogleraar duurzaam innoveren aan de Universiteit Utrecht en transitie makelaar circulaire economie. Tevens was zij onder meer Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer van februari 2007 tot februari 2010.
Dick van Ginkel van TBI WOONlab zet zich dagelijks in voor het toekomstbestendig maken van de Nederlandse woningbouw. “Je kunt de CO2-emissie bij woningbouw reduceren door het gebruiken van alternatieve materialen, minder materiaal en innovatie.” Jack van der Palen, architect en eigenaar van ARCHIVIEW, heeft een passie voor circulair ontwerpen, biobased materialen en passief bouwen: “Innoveren doe je niet alleen. Alle partijen in de bouwketen moeten hun verantwoordelijkheid nemen.”
Rob Doomen, constructief adviseur bij Pieters Bouwtechniek, sloot af met: “Als een gebouw geen goede architectuur heeft is het sowieso niet duurzaam. Ik bouw met hout, beton en staal. We kunnen niet zonder beton. Daarom moeten we beton verduurzamen. Maar als je morgen impact wil, moet je ook meer met houtbouw.”
Koning Willem 1 College in Den Bosch.
Samenwerking
“We zijn al op goede weg met hybride systemen met een staalconstructie, kanaalplaatvloeren van VBI en HSB-wanden. Maar de details moeten verder worden uitgewerkt, zodat we de materialen ook demontabel maken en duurzaam kunnen gebruiken. Dat vraagt samenwerking met alle ketenpartners in de bouw”, zegt Dennis Duffels, Hoofd Marketing bij VBI.
Hybride bouwen opent volgens Dennis deuren naar nieuwe mogelijkheden: “Het gaat niet om een compromis, maar juist het optimaal benutten van de goede eigenschappen van verschillende materialen. De combinatie van steenachtige materialen en hout, samen met andere biobased producten, is niet alleen innovatief. Het is ook essentieel voor het creëren van duurzame en gezonde gebouwen.”
Hybride bouwen zorgt voor flexibiliteit en efficiëntie in het bouwproces. Maar het meest significante voordeel van hybride bouwen is de lage milieu-impact. “Want de meest duurzame keuze wordt bij hybride bouwen per bouwdeel gemaakt. Zo kan de kanaalplaat als duurzaam vloersysteem gecombineerd worden met lichtere materialen voor bijvoorbeeld de wanden of de gevels. De ideale mix verlaagt de CO₂-voetafdruk van een bouwproject enorm. Dat is essentieel in een tijd waarin duurzaamheid niet langer een optie is, maar een noodzaak.”
Volgens Dennis geeft hybride bouwen architecten en ontwikkelaars ook creatieve vrijheid: “De combinatie van verschillende materialen biedt vele mogelijkheden voor innovatieve, flexibele en visueel aantrekkelijke gebouwen. Dit heeft niet alleen een positieve impact op de uitstraling van een gebouw, maar bevordert ook de functionaliteit en duurzaamheid ervan.”
Basisschool De Verwondering in Monnickendam.
Hybride bouwen in de praktijk
Hybride bouwen is niet zomaar een trend; het is een ontwikkeling die het beste van verschillende materialen samenbrengt. Dennis: “Bij VBI zien we dan ook dat het meer en meer toegepast wordt, zo ook bij basisschool De Verwondering in Monnickendam en Koning Willem 1 College in Den Bosch.”
De opdracht voor de Verwondering was om een paviljoen-achtig gebouw te realiseren met het onderwijsconcept en duurzaamheid als leidende uitgangspunten voor het ontwerp. Het gebouw moet de nieuwsgierigheid prikkelen en verwondering stimuleren met een natuurlijke overgang tussen binnen en buiten. “Er is uiteindelijk gekozen voor houten skelet met kanaalplaatvloeren van VBI. De natuurlijke uitstraling van het hout is optimaal gecombineerd met de voordelen van de duurzame kanaalplaatvloer, zoals een grote overspanning en beperking van geluidsoverdracht.”
Basisschool De Verwondering in Monnickendam.
Een ander voorbeeld is het Koning Willem I College (KW1C) in ’s-Hertogenbosch. Dit is een duurzaam en inspirerend gebouw. “Bij het Koning Willem 1 College is de beste balans gezocht tussen duurzaamheid, flexibiliteit en betaalbaarheid”, zet Rob Doomen van Pieters Bouwtechniek. “De houten kolommen en balken dragen en stabiliseren het gebouw. Het gebouw toont aan hoe het samenbrengen van kennis van de ontwerp- en bouwteampartners leidt tot slimme detaillering die de architectuur versterkt. De combinatie van kanaalplaatvloeren met het hout maakt – met beperkte CO2 uitstoot – grote vloeroverspanningen mogelijk. Tegelijkertijd zorgt het voor voldoende flexibiliteit, massa voor accumulerend vermogen en beperking van geluidsoverdracht tussen verdiepingen. Door vergaande engineering en prefabricage is de volledige houten draagconstructie inclusief vloeren in slechts drie maanden gerealiseerd. Het KW1C is daardoor een toonbeeld hybride bouwen.”
Dennis besluit: “Hybride bouwen is niet zomaar een trend; het is een ontwikkeling die het beste van verschillende materialen samenbrengt. Bij VBI beschouwen we hybride ontwerpen als een cruciale stap richting klimaatneutraliteit in de bouwsector. Het brengt innovatie en duurzaamheid samen, wat essentieel is voor een toekomstgerichte benadering van bouwconcepten.”
