Bouwfouten
Lekkage na moessonregen
Iets wat de laatste jaren een groter probleem lijkt te worden, een incidenteel toenemende regenintensiteit. Buien waarbij in een korte periode extreem veel neerslag kan vallen. Zo viel in september van dit jaar extreem veel neerslag. Iets wat in de onderhavige casus tot lekkage heeft kunnen leiden na ruim 30 jaar dat de woning gebouwd is.
Tekst: ing. T.J.M. van Kuijk Bureau voor Bouwpathologie BB
De lekkage
Het betreffende pand bevindt zich in het zuiden van het land. Het betreft een vrijstaande woning die over het gehele oppervlak is voorzien van een kelderbak.
De kelderbak is in het werk gerealiseerd en bestaat uit een betonplaat op palen en betonwanden met een kimplaat. Volgens gegevens bevindt de bovenzijde van de betonwand ruim boven de gemiddelde grondwaterstand. Iets wat in het verleden ook nooit tot overlast heeft kunnen leiden. De bodem rondom de woning bestaat uit slecht doordringende grond. En de tuin is met name voorzien van bestrating. In de wijk zijn twee jaar geleden vanuit de Gemeente ondergrondse opslagtanks geplaatst om bij extreem weer regenval tijdelijk te kunnen bufferen.
De lekkage heeft zich afgelopen 5 jaar enkele keren voorgedaan. De lekkage doet zich enkel voor bij extreem veel neerslag. Een enkele keer bij extreem veel neerslag in een korte tijd en de laatste keer in september van dit jaar, waarbij in een week tijd langdurig veel neerslag viel. Zodra dit weerbeeld zich voordoet, dringt op enkele plekken lekwater via de kelderwanden de woning binnen. De lekkage uit zich halverwege de wand en aan de voet van de wand.
Het onderzoek
De bouwpatholoog is het onderzoek begonnen ter plaatse van de wanden die lekkage vertoont. Uit stukken vanuit het archief kan worden bepaald dat de kelder bestaat uit betonwanden tot circa een halve meter tot een meter onder het maaiveld, waarbij het maaiveld rondom het gebouw eveneens in hoogte verschilt.
Op de kelderwanden is de gevel van de woning opgetrokken die bestaat uit spouwmuren. Voor de kelderwand is aan de binnenzijde een klampmuur opgetrokken. Ter plaatse van de vochtplekken is de klampmuur geopend om te achterhalen waar de lekkage de woning binnendringt. Zichtbaar is dat lekwater over de betonwand de woning binnendringt, waarbij de wanden aan de voet geen schade vertonen en zelfs geheel droog zijn.
De woning is aan de buitenzijde langs de kelderwanden ontgraven en zichtbaar is dat op enkele plaatsen openingen bevinden in de wand boven de betonwand, daar dit vuil metselwerk betreft. Openingen zoals doorvoeren en openingen in het metselwerk zijn veelvuldig aanwezig. De gevel boven de kelderbak is hierom allerminst waterdicht.
Eveneens wordt duidelijk dat de lekkage zich binnen toont, daar waar de maaiveldaansluiting op zijn laagste punt bevindt.
Dat dit het laagste punt van het maaiveld betreft, wordt ook duidelijk aan de grondbodem onder de bestrating. Tijdens de opname, was de grond ter plaatse van het laagste punt verzadigd met vocht, terwijl dit op de hoger gelegen delen beslist niet zo verzadigd was en zelf droog te noemen.
Na een eenvoudige test, waarbij de bestrating met water werd belast en enige tijd werd afgewacht werd de lekkage na een korte periode zichtbaar. Lekwater dringt de woning binnen, daar waar openingen in de gevel boven de betonbak bevinden.
De conclusie
De lekkage in de onderhavige woning is het gevolg van meerdere factoren. Allereerst is tijdens het ontwerp/de bouw een risico genomen door de waterkerende kelderwanden niet tot aan het maaiveld op te trekken, maar tot ruim een meter onder het maaiveld. De gemiddelde grondwaterstand bevindt zich ruim onder de bovenzijde van de betonnen wanden, maar dat is in de onderhavige woning ook niet het probleem. Immers is de grondwaterstand in de afgelopen 30 jaar nauwelijks veranderd. Wat wel is veranderd, is de bestrating rondom de woning en de incidentele grote regenintensiteit. Allereerst ligt de bestrating niet deugdelijk.
Vrijwel de gehele tuin van de woning is bestraat, waarbij de bestrating op enkele plaatsen vlak ligt en zelfs naar een lager punt in de tuin afwatert richting de gevel. Oppervlakte water over de bestrating, stroomt dus hier over het perceel naar een relatief klein oppervlak voor de gevel en dringt daar de bodem in. De bodem is daarbij vrij ondoordringbaar en de toplaag raakt hierdoor (plaatselijk) verzadigd met vocht. Bij langdurige regenval of extreem regenval in korte tijd raakt de toplaag van de bodem langs de gevel zodanig met vocht verzadigd, dat zakwater de woning via openingen boven de betonnen kelderbak de woning kan binnendringen.
