WikiHouse voor de zelfbouwer
Op initiatief van Woningbouwatelier is een WikiHouse pionierswoning gebouwd in Almere op het Tiny Housing BouwEXPO terrein. Woningbouwatelier is een samenwerking van de gemeente Almere, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Rijksvastgoed in het kader van het Almere 2.0 programma. WikiHouseNL heeft in samenwerking met Ontwerpburo MULLER het ontwerp gemaakt van dit eerste bewoonbare WikiHouse in Nederland.
Tekst: Ir. Marcel van Mierlo
Het revolutionaire ontwerp- en bouwconcept valt onder Open Systems Lab en staat voor het democratiseren en digitaliseren van het complete bouwproces. Zoveel mogelijk zelf doen en daardoor onnodige arbeidskosten en winstmarges uitsparen. De woning voldoet aan het bouwbesluit en is uitgebreid getest op zelfbouw.
Open source, samen bouwen
Architect Vincent Muller zegt: “De basisprincipes van WikiHouse zijn helder. Het concept is open source. Iedereen, die wil starten, kan gebruik maken van de kennis die al is vergaard. Door je eigen ervaringen ook weer te delen, ontwikkelt het concept zich steeds maar door. Zo bouwen we samen en doe je vooral waar je goed in bent.” De bedoeling is dat je eigenhandig gaat bouwen. Muller vult aan: “Dan wil je natuurlijk zo min mogelijk zwaar materieel of elektrische tools en hiermee bespaar je weer kosten.”
Maar het gaat niet alleen om kosten en zelfbouw, WikiHouse wil ook goed zorgen voor de aarde. Muller: “Lokaal produceren en delen van digitale bestanden verkleint onze CO2-footprint. Door de droogbouwmethode is demontage bovendien eenvoudig. En het ontwerp wordt volledig op maat gemaakt, waardoor we efficiënter kunnen omgaan met grondstoffen. Door kennis te delen en samen te bouwen en elkaar te helpen, ontstaat automatisch verbinding tussen mensen.”
Multiplex, OSB en schroeven
Het uitgangspunt voor het casco is Multiplex of OSB-plaatmateriaal (Oriënted Strand Board, 18mm dik). Alles wat je daar omheen doet is volledig eigen keuze. “In principe gaat het om aanpassen aan lokale omstandigheden, wensen of eisen en regelgeving. Het uitfrezen van plaatmateriaal is slechts een uitgangspunt. Het kan dus zijn dat aan de andere kant van de wereld een WikiHouse wordt gebouwd met een compleet ander materiaal.”
De Pionierswoning is volgens het WikiHouse Swift-systeem gebouwd. Hiermee is een overspanning van 4,8 meter netto haalbaar, omdat in de constructie ook gebruik wordt gemaakt van de druk- en treksterkte van het plaatmateriaal tussen de spanten. “Tegenwoordig maken we gebruik van schroeven, omdat het de mogelijkheden enorm vergroot ten opzichte van de houtverbindingen, die eerder werden toegepast.’ Het huisje is rondom ingepakt met 30 cm vlaswol isolatie (Rc waarde 6,5) en aan de binnenzijde van het casco is een damp remmende folie aangebracht. Een eenvoudige mechanische afzuiging in combinatie met ventilatieroosters, een warmtepomp, zonnepanelen en elektrische luchtverwarmingselementen maken het gebruikscomfort compleet.
Almere en de rest van de wereld
Almere vervult een nationale voortrekkersrol als het gaat om klein wonen en leven. Op het Tiny Housing BouwEXPO terrein kreeg WikiHouse een kavel toegewezen voor haar open source zelfbouwconcept. Vincent Muller vult aan: “We hebben ons beperkt tot de Tiny-Housevoorwaarden van het kavelpaspoort, anders hadden we wel een iets grotere woning gebouwd.” Woningcorporatie GoedeStede is de eigenaar en de woning voldoet aan alle reguliere bouwregels. De woning wordt gebruikt voor sociale huur. “Voor ons een goede testcase voor het vervolgproject van 20 WikiHouses op de Stripmaker in Almere Buiten. Deze worden straks met een groep particulieren in een CPO-vorm (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) uitgevoerd.”
Het is de bedoeling om de voordelen van WikiHouse wereldwijd in te zetten. WikiHousers communiceren meestal via gebruikelijke sociale media. Verder via online meetings en soms vinden er ook projectbezoeken plaats. Vincent: “Maar de meest ultieme manier om te leren, is zelf een ontwerp downloaden, aanpassen en uitvoeren.” De bestanden van de Pionierswoning kan je downloaden op de website: www.wikihousenl.cc. “We dagen iedereen uit om met WikiHouse aan de slag te gaan, op wat voor manier dan ook en vooral de ervaringen en opgedane kennis te delen!”
bouwEXPO Almere Poort
In 2017 starten 12 deelnemers aan de BouwEXPO met de ontwikkeling van hun huisje in Almere Poort. De deelnemers hebben de keuze tussen het kopen of pachten van een kavel voor hun permanente, of tijdelijke huisje. Ook wordt er geëxperimenteerd met tijdelijk bouwlocaties, die gehuurd konden worden. Van al deze verschillende mogelijkheden wordt gebruik gemaakt door de deelnemers. Ook voor de aansluitingen op de nutsvoorzieningen en het riool zoeken de deelnemers naar verschillende duurzame oplossingen. Bij de toets aan de bouwregelgeving maken enkele aanvragers gebruik van het gelijkwaardigheidsbeginsel van het Bouwbesluit.
Bron: BouwEXPO Almere Poort
Foto’s: Adrienne Norman Photography
World Wide WikiHouse
Wiki, het Hawaïaanse woord voor snel, heeft betrekking op de korte lijnen en open samenwerking binnen de WikiHouse community. Na een veel bekeken TED-talk van oprichter Alastair Parvin groeit het concept wereldwijd, ook in Nederland. De jonge gepassioneerde architect wil een zelfbouwhuis voor iedereen. Architectuur als product voor 100% van de bevolking, in plaats van voor de rijkste 1%. ‘Iedereen moet een WikiHouse kunnen ontwerpen, downloaden, printen met CNC-freesmachines en vervolgens zelf in elkaar kunnen zetten.’ De ontwerpen voor een WikiHouse worden inmiddels wereldwijd gedeeld. Iedereen kan een ontwerp ophalen of zelf tekenen en beschikbaar stellen.
Meer informatie vindt u op: www.wikihousenl.cc
Wat kunnen we leren van WikiHouse?
Een succesvol innovatief concept vindt haar oorsprong vaak in een initiatiefnemer, een goed idee en een groepje diehard helpers en volgers. WikiHouse is geen uitzondering, maar vindt dat iedere wereldburger een bijdrage kan leveren aan het concept en dat iedereen er vervolgens ook gebruik van moet kunnen maken. En dan betrek je ineens een groot deel van de wereldbevolking bij de innovatie, een zelfbouwhuis voor iedereen.
BouwTotaal en Slim Ruimtegebruik
Sinds 2013 laat Ir. Marcel van Mierlo in iedere uitgave van Bouwtotaal een oplossing zien van slim ruimtegebruik. Inmiddels zijn al meer dan 50 kleine gebouwtjes door hem in de spotlights gezet, variërend van Tiny Houses tot tuinkantoortjes en van muziekstudiootjes tot ruimte voor mantelzorg. De eerste 40 artikelen zijn verzameld in een rijk geïllustreerde bundel: SLIM RUIMTEGEBRUIK 1 en een interactief e-book SLIM RUIMTEGEBRUIK 2. Meer informatie vindt u op www.bouwtotaal.nl/slimruimtegebruik,
Marcel is oprichter/eigenaar van kennisplatform LEVEN in Tuinen. Een dynamisch kennispodium voor iedereen, die interesse heeft in kleine, innovatieve en duurzame gebouwtjes, die je soms zelfs kan gebruiken in de achtertuin. In z’n tweewekelijkse blog bespreekt hij bijzondere voorbeelden, zoals: biologische huisjes, flatpack oplossingen, zeecontainers als woning, hobbit huisjes, de kleinste footprint (1 m2) en natuurlijk voorbeelden op verzoek van de platformdeelnemers.
www.levenintuinen.nl
