Snel gebouwd
Modulair bouwen: 40 procent extra woningen
Modulair bouwen kan het woningtekort in Nederland deels oplossen en biedt ook een oplossing voor de stikstofproblematiek. Deze vorm van bouwen die grotendeels in de fabriek plaatsvindt, wordt nu nog maar mondjesmaat toegepast. De arbeidsproductiviteit in de bouw is op dit moment laag door weinig automatisering en standaardisering. Door modulaire bouw kan het aantal nieuwe woningen stijgen met 40 procent tot 81.500 woningen per jaar ten opzichte van de gemiddelde 58.200 die in de afgelopen vier jaar werden gebouwd. Dat blijkt uit cijfers van ABN AMRO
Prefab badkamer voor MorgenWonen-project. Foto: STUDIO 81 Photography.
Sinds de opleving van de bouwsector in 2014 laat de productiviteit volgens ABN AMRO een sterke stijging zien door een toename van het aantal bouwprojecten. Het aantal arbeidsplaatsen is in deze periode slechts licht gegroeid. Dat wijst erop dat medewerkers efficiënter worden ingezet. De productiviteit is echter nog steeds veel lager dan in andere sectoren (zie Figuur 1). In het tweede kwartaal van 2019 werd in Nederland per gewerkt uur 51 euro aan waarde toegevoegd, terwijl dit in de bouw slechts 42 euro per gewerkt uur is. De belangrijkste oorzaak is dat in de bouw nog weinig geautomatiseerd is. ABN AMRO verwacht dat de productiviteit niet verder zal stijgen. Door de lage productiviteit in de bouw en het hoge personeelstekort is aantal nieuwbouwwoningen in de afgelopen vier jaar op ruim 58.000 per jaar blijven steken.
Figuur 1.
Woningtekort krimpt door modulaire bouw
Het woningtekort, het tekort aan bouwvakkers en de achterblijvende productiviteitsgroei maken een radicale oplossing noodzakelijk. Modulair bouwen is volgens ABN AMRO een logische oplossing om het woningtekort terug te dringen. Bij deze bouwmethode worden de modules, die samen het gebouw vormen, in de fabriek gemaakt. Na de fabricage van de modules, worden deze naar bouwplaats vervoerd en daar op hun plaats gehesen. Hierdoor verandert de bouwplaats in een montageplaats waar alleen nog het koppelen van leiding- en elektrawerk moet gebeuren. Soms worden de modules zelfs gemeubileerd op hun plek gezet.
Bij modulair bouwen kan 80 procent van de arbeid worden verplaatst van de bouwplaats naar de fabriekshal, waar vervolgens de productiviteit kan worden verdubbeld. Zo is het werk in een hal niet gevoelig voor weersomstandigheden, kunnen leveringen beter worden gepland en ligt werk minder vaak stil. Daarnaast kunnen door meer nauwkeurige machines de modules binnen marges van millimeters worden gefabriceerd. Dit in tegenstelling tot conventionele bouw, waar in marges van centimeters wordt gewerkt. Doordat de foutmarges kleiner zijn, kunnen de modules bijvoorbeeld beter worden geïsoleerd. Met bestaande Bouw Informatie Modellen (BIM) kan de bouw vooraf nauwkeuriger worden gepland. De combinatie van betere techniek en meer nauwkeurige planning heeft de kwaliteit van modulaire gebouwen aanzienlijk verhoogd.
Om in kaart te brengen hoeveel woningen met modulaire bouw kunnen worden gebouwd, heeft ABN AMRO gekeken naar het gemiddelde aantal woningen dat tussen 2015 en 2018 is gebouwd: 58.200 woningen. Wanneer een aandeel van 50 procent modulaire bouw zou worden gerealiseerd, dan stijgt het aantal nieuwe woningen naar 81.500 woningen per jaar.
Figuur 2.
Circulair en lagere stikstofuitstoot
Als de groei van modulaire bouw nu wordt ingezet, kan dit volgens ABN AMRO tot 2030 ruim 146.000 extra woningen opleveren. Met als gevolg dat het woningtekort kan krimpen tot 60.000 in plaats van de nu verwachte 206.000 woningen. Bovendien blijkt dat de productiviteit in de bouw met 40 procent kan stijgen als 50 procent van de woningbouw in 2030 een modulaire aanpak heeft (zie Figuur 2).
“De bouw kan sterk profiteren van een hogere productiviteit door modulair bouwen te ontwikkelen. Modulair bouwen maakt het bovendien mogelijk om aan de woningbouwdoelen te voldoen, doordat structureel meer woningen kunnen worden opgeleverd. Ook biedt het veel kansen voor circulair en duurzaam bouwen, omdat modules opnieuw kunnen worden ingezet in een ander gebouw als ze niet meer nodig zijn”, zegt Madeline Buijs, Sector Econoom Bouw van ABN
AMRO. “Tegelijkertijd zorgt modulaire bouw óók voor een veel lagere stikstofuitstoot, doordat minder op de bouwplaats wordt vervaardigd en minder transportbewegingen nodig zijn. De overstap naar modulaire bouw vergt een flinke financiële investering en zal ingrijpende cultuur- en organisatorische veranderingen met zich mee brengen. Het zal sterke besluiten vergen om de overstap te kunnen maken.”
