Halvering CO2-uitstoot zonder aanpassingen aan ontwerp

Tekst: ing. Frank de Groot
Beeld: Heembeton

Het verlagen van de CO₂-uitstoot wordt steeds belangrijker. Naar verwachting gaat de MPG-eis vanaf 1 juli 2025 (invoer is minimaal een half jaar uitgesteld) voor woningbouw van 0,8 naar 0,5. Daarnaast gaan CO₂-emissies zwaarder meewegen in de uitkomst van de milieuprestatie berekening. Duurzaam bouwen wordt hierdoor steeds minder vrijblijvend.

Veel bouwbedrijven associëren duurzaam bouwen met ‘anders bouwen’. Daardoor ontstaat er al enige weerstand, want ‘anders bouwen’ betekent ook vaak dat een extra inspanning is vereist en daar zit geen enkel bouwbedrijf in deze drukke tijden op te wachten. De constructieve gevel- en wandelementen van geopolymeerbeton zijn op dezelfde wijze te ontwerpen en te verwerken als de traditionele variant. “Het ontwerp is hetzelfde, evenals het hijsen en verbinden op de bouwplaats. Je kunt dus binnen je bestaande proces duurzamer werken met een veel lagere CO₂-uitstoot!”, zegt Joost van Assem, marketing- en salesmanager bij Heembeton.

Het bewijs is eind februari 2024 geleverd in een project van Heijmans. Hierbij zijn twee woningen in een rij van vier voorzien van deze primeur. Hierdoor was een goede vergelijking mogelijk tussen de twee soorten beton. De conclusie: de verwerking is exact gelijk, maar de milieuvoordelen van geopolymeerbeton zijn groot.

Geopolymeerbeton

Wat is geopolymeerbeton? “Het is niet nieuw, want het wordt al lange tijd toegepast in bijvoorbeeld de infrastructuur of in vloeren. Geopolymeerbeton wordt ook cementloos of cementvrij beton genoemd. Het bestaat net als traditioneel beton uit zand en grind, water en eventuele vul- en hulpstoffen. Maar het cement is volledig vervangen door minerale reststoffen die geactiveerd worden door een alkalische vloeistof, wat leidt (geopolymerisatie) tot een hard steenachtig materiaal”, legt Erik uit.

Joost vult aan: “We hebben veel geïnvesteerd in onze fabriek om de vereiste kwaliteit en eigenschappen te halen. Dat is mede gelukt door de inbrengen van de technologie van SQAPE. Op vele fronten zijn de prestaties en eigenschappen te vergelijken met of zelfs beter dan cementbeton. Het grootste verschil is de grote reductie van de milieukosten en de CO₂-footprint. Doordat de cement achterwege blijft worden de milieukosten van de beton meer dan gehalveerd en de CO₂-uitstoot gereduceerd met circa 70%. De verificatie van de MKI berekening voor de Nationale Milieudatabase loopt nog bij de betreffende instanties.”

Validatieverklaring

Dat geopolymeerbeton nog niet massaal in de bouw wordt toegepast, heeft onder meer te maken met het ontbreken van regelgeving. Erik: “Met het Betonakkoord is er in 2021 ook een Betoninnovatieloket gekomen. Innovatieve betonproducten kunnen gevalideerd worden door het Betoninnovatieloket. Onder leiding van CROW wordt er, door deskundigen uit verschillende organisaties, een onafhankelijk oordeel gegeven over geclaimde prestaties. Als het product gevalideerd is, krijgt het een certificaat en wordt deze vermeld op de website van het Betoninnovatieloket. Eenmaal gevalideerd kan het product bij meerdere opdrachtgevers en projecten binnen het toepassingsgebied worden toegepast.”

Twee jaar geleden is er gestart met het doen van proeven en is er bij Heembeton een nieuwe installatie gebouwd. Uiteindelijk is het geopolymeerbeton van Heembeton gevalideerd voor constructieve prefab betonwanden in grondgebonden woningen. Erik: “Alle rekenregels zijn gebaseerd op cement. Je moet dus wel een gelijkwaardigheidsverklaring hebben om met geopolymeerbeton te mogen bouwen. Het gaat dan om de constructieve gevels en wanden van de woningen. Het voordeel van het Betoninnovatieloket is dat dit veel sneller gaat dan certificering op basis van bijvoorbeeld een beoordelingsrichtlijn.”

Project

Bij het project van Heijmans met de vier grondgebonden woningen in een rij, zijn de wanden, gevels en uitbouw van twee woningen uitgevoerd met geopolymeerbeton. In totaal gaat het om dertig elementen. Joost: “Je ziet het verschil niet en in het ontwerp en in de uitvoering merk je het ook niet. Dat is het voordeel: er verandert niets voor de aannemer of eindgebruiker. Daarbij bouwen we demontabel, zodat de elementen later weer eenvoudig zijn terug te winnen. Geopolymeerbeton kun je gewoon recyclen en het granulaat kan zelfs in gewoon beton worden gebruikt. Het is dus een circulair materiaal.”

Joost verwacht tot slot dat de vraag naar geopolymeerbeton in de woningbouw naar aanleiding van dit woningbouwproject de komende tijd toe zal gaan nemen: “Wij delen graag onze kennis en ervaring met de markt. We hebben namelijk een gezamenlijke opgave om de CO₂-uitstoot in de bouw omlaag te brengen.” Samen bouwen wij de toekomst.