BENG is het ‘nieuwe normaal’
We weten inmiddels wel: méér fossiele brandstoffen verbruiken is geen optie. Er zijn dan ook op Europees niveau afspraken gemaakt om de uitstoot van CO2 enorm te beperken. Op het vlak van gebouwen en woningen is er veel te doen: in Nederland komt 60% van de uitstoot van woningen en gebouwen.
Om de CO2-uitstoot te verlagen geldt sinds 1 januari 2021 voor alle nieuwbouw, zowel woningbouw als utiliteitsbouw, dat de vergunningaanvragen moeten voldoen aan de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG). Die eisen vloeien voort uit het Energieakkoord voor duurzame groei en uit de Europese Energy Performance of Buildings Directive (EPBD). In de Wet Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) zijn de exacte energieprestaties die gebouwen moeten leveren vastgelegd.
Is BENG energieneutraal?
Nee, BENG richt zich op het gebouwgebonden energieverbruik. Bovendien zijn de eisen zodanig dat er een zeker energiegebruik toegestaan blijft. Bovendien blijft het gebruikersgebonden (huishoudelijke) energieverbruik buiten beschouwing. Maar in de nabije toekomst zijn grotere stappen nodig om in 2050 CO2-neutraal te zijn. BENG is een goede en betaalbare stap, maar eigenlijk op termijn niet voldoende. Een directe stap naar CO2-neutraal kan bijvoorbeeld via Nul-op-de-Meter worden gerealiseerd. Vanzelfsprekend zijn die oplossingen aardgasvrij en wordt gekozen voor een lage energiebehoefte als uitgangspunt voor het energie- en comfortconcept.
Wat is energieneutraal bouwen?
Energieneutraal of Nul-op-de-Meter (NoM) bouwen gaat nog een stapje verder. Energieneutraal bouwen wordt als volgt gedefinieerd: wanneer er per jaar minder fossiele brandstof van buitenaf nodig is voor een gebouw, dan het zelf aan duurzame energie opwekt en levert aan de omgeving.
Bij energieneutraal, NoM- of passief bouwen wordt de energiebehoefte van de woning flink verminderd. Deze wijze van bouwen gaat dus écht een stap verder.
BENG, waar moet je aan voldoen?
BENG is van groot belang bij energiezuinig bouwen. In BENG wordt de energieprestatie van een gebouw uitgedrukt in drie indicatoren:
1: Energiebehoefte: De hoeveelheid energie die nodig is om een gebouw te verwarmen en te koelen, uitgedrukt in kWh per m2 per jaar. Deze indicator gaat over het beperken van de energievraag en het tegelijkertijd behouden van een comfortabel binnenklimaat in een gebouw.
2: Primair fossiel energiegebruik: de hoeveelheid energie uit niet-hernieuwbare bronnen in kWh per m2 per jaar.
3: Aandeel hernieuwbare energie: dit is het percentage hernieuwbare energie van het totale energieverbruik.
Om de BENG-eisen te kunnen berekenen is er een nieuwe bepalingsmethode ontwikkeld. Deze is vastgelegd in een vrij beschikbare Nederlands Technische Afspraak: NTA 8800 ‘Energieprestatie van gebouwen – Bepalingsmethode’. Deze NTA 8800 wordt aangewezen in het Bouwbesluit.
De isolatie van de gebouwschil bepaalt in hoge mate de energieprestatie. In het Bouwbesluit staan de minimale eisen waaraan de Rc-waarden moeten voldoen. In de NTA 8800 is de berekening van de warmteweerstand (Rc-waarde) in lijn gebracht met de Europese normen. Om te zorgen dat de isolatiedikte in de praktijk per saldo ongeveer gelijk blijft, is de minimale Rc-waarde iets verhoogd:
- Rc vloer: minimaal 3,7 m2K/W
- Rc gevel: minimaal 4,7 m2K/W
- Rc dak: minimaal 6,3 m2K/W
Voordelen van energieneutraal bouwen
Zoals gezegd gaat energieneutraal bouwen nog een stapje verder dan voldoen aan de BENG-eisen. Energieneutrale gebouwen bieden namelijk een hoog comfort voor de gebruiker. Dit kom door de goede warmte-isolatie, zonwering, kierdichting en afgestemde installaties voor verwarming. Maar natuurlijk ook door de energiezuinige (passieve) koeling, ventilatie en verlichting.
Energieneutraal bouwen zorgt er ook voor dat het gebouw evenveel energie opwekt als dat gebruikt wordt. Aan het eind van het jaar zijn er daardoor vrijwel geen energiekosten. Dit wordt bereikt door bijvoorbeeld zonnepanelen te integreren, een elektrische warmtepomp te installeren en voldoende isolatiemateriaal en isolerende beglazing te gebruiken. Maar ook het ventilatiesysteem en de verlichting verbruiken weinig energie en er wordt gekeken naar de mogelijkheden van warmte-/koude-opslag in de bodem of gebruik van restwarmte. En niet te vergeten: alle systemen moeten optimaal op elkaar zijn afgestemd.
Nieuwbouw moet nu al bijna energieneutraal gebouwd worden. Echter, is er een kans dat de eisen voor energiezuinig bouwen in de toekomst nog strenger worden. Door nu al te beginnen, wordt er rekening gehouden met de eigenschappen waaraan toekomstige gebouwen moeten voldoen. Bij het investeren in energieneutrale gebouwen maakt men de keuze voor waardevaste gebouwen.
Subsidies en financiering
Energieneutraal bouwen kost een hoop tijd en geld. Wel wordt deze investering op de lange termijn weer terugverdiend door de gebouweigenaar, door de besparende maatregelen op energiekosten. Omdat energieneutraal bouwen bijdraagt aan verbetering van het milieu, wordt het aangemoedigd door de overheid. Er zijn daarom subsidies en financiering beschikbaar. Hiermee worden een deel van de kosten gedekt.