Wat doen we met oud gereedschap?

Tekst: ing. Frank de Groot

De stijging van het aantal elektrische apparaten dat op de markt komt gaat zelfs harder dan de stijging van de inzameling. Daar ligt dus nog een flinke uitdaging voor de professionele en consumentenmarkt. Inmiddels valt de categorie elektrisch en elektronisch gereedschap (uitgezonderd grote, niet-verplaatsbare industriële installaties) sinds 2019 onder een nieuwe categorie in de nieuwe Regeling AEEA (Regeling afgedankte elektrische en elektronische apparatuur). Elektrisch gereedschap valt nu grotendeels onder categorie 5 ‘Kleine apparatuur’ (zonder buitenafmeting van meer dan 50 cm).

We moeten dus meer gebruikte elektrische apparaten inleveren, waaronder ook elektrisch gereedschap. Er komt echter nog steeds oud elektrisch gereedschap bij de metaalhandel terecht, die alleen de winstgevende onderdelen eruit halen en de rest alsnog ongebruikt afvoeren. Producenten van elektrische apparaten hebben een noodzakelijke stap voorwaarts gezet met de oprichting van Stichting OPEN om met de hele markt samen dit soort lekstromen te verminderen. Sinds 1 maart 2021 is Stichting OPEN (Organisatie Producentenverantwoordelijkheid E-waste Nederland) verantwoordelijk voor de inzameling en recycling van e-waste in Nederland.

Binnen twee jaar naar 65%

“De aandacht voor inzameling van afgedankt elektrisch gereedschap blijft belangrijk. Het doel is daarom binnen twee jaar de wettelijke 65%-inzameldoelstelling te realiseren en te bouwen aan een circulaire e-wastesector”, zegt Rob de Koning, bestuurslid Stichting OPEN en algemeen directeur Benelux van Flex Power Tools. Hij is tevens voorzitter van de SVEG, voluit Stichting Verantwoord Recyclen van Elektrische Gereedschappen, die dus vertegenwoordigd is in Stichting OPEN. Al op 17 augustus 1999 werd de stichting, toen onder de naam Stichting Verwijdering Elektrische Gereedschappen, opgericht op initiatief van de VIFEG (Vereniging Importeurs en Fabrikanten Elektrisch Gereedschap). Het doel was het organiseren van het inzamelen en verwerken van elektrisch en elektronisch gereedschap. De uitvoering was toentertijd in handen van de uitvoeringsorganisatie Wecycle.

Circulair verhuizen

Bij de verhuizing van de Eerste en Tweede Kamer naar een tijdelijke nieuwe werkplek komen veel afgedankte elektrische apparaten, armaturen en energiezuinige verlichting, ook wel e-waste genoemd, vrij. Denk aan lampen, armaturen en geluidsapparatuur. Door deze apparaten in te zamelen voor hergebruik of recycling, krijgen grondstoffen uit de afgedankte apparaten een tweede, derde of zelfs tiende leven. Dat draagt bij aan het tegengaan van grondstoffen schaarste en CO₂-uitstoot. Staatssecretaris Van Veldhoven, vanuit haar portefeuille verantwoordelijk voor de transitie naar de circulaire economie, levert haar e-waste daarom in om aandacht te vragen voor circulair verhuizen. De afgedankte apparaten deed ze in de Wecycle-inleverbak die voor de gelegenheid bij de ingang van de Kamer was neergezet.

Professionals

Demontagebedrijven, installateurs en andere professionals die betrokken zijn bij de renovatie en verhuizing van de Kamer zamelen afgedankte apparaten op de juiste manier in. Stichting OPEN, de organisatie die namens alle producenten van elektrische apparaten verantwoordelijk is voor de inzameling en recycling van e-waste voorziet hen van inzamelmiddelen. Volle inzamelmiddelen haalt Stichting OPEN op en laat dit e-waste recyclen door gecertificeerde verwerkers.

Staatssecretaris Van Veldhoven en Jan Vlak, directeur Stichting OPEN, doen afgedankte apparaten in de Wecycle-inleverbak.

Achtergrond

Uit recente cijfers van United Nations University (UNU) blijkt dat één op de vier afgedankte apparaten op illegale, niet-gecertificeerde wijze wordt verwerkt, zonder verwijdering van gevaarlijke stoffen. Daardoor gaan waardevolle grondstoffen verloren en komen gevaarlijke stoffen in het milieu. De producenten hebben gelukkig een stevige en noodzakelijke stap voorwaarts gezet met de oprichting van Stichting OPEN. Door hoogwaardige recycling, innovatieve inzameltechnieken, communicatie en concepten op het gebied van product- en onderdelenhergebruik wordt gebouwd aan een sociale en circulaire e-wastesector. Met als eerste doel het realiseren van de wettelijke inzameldoelstelling van 65%.

Via het Actieplan 65% en de 65% Alliantie wordt nadrukkelijk ingezet op versterking van de samenwerking met de keten. Rob de Koning: “Alleen samen kunnen we materialen op waarde houden, CO₂-uitstoot verminderen en kansen benutten om voorop te lopen in duurzaam ondernemerschap. Daarnaast vraagt de aanpak van lekstromen om het zo snel mogelijk invoeren van de afgifteplicht. Daarmee worden inzamelpartijen en handelaren die e-waste ontvangen van consumenten of bedrijfsmatige ontdoeners, verplicht om het af te geven aan CENELEC-gecertificeerde verwerkers. Hierdoor kan e-waste gerecycled worden met optimale terugwinning van grondstoffen, zoals de Regeling AEEA nu al van recyclers vereist.”

Inzameling

Er zijn inmiddels 13.000 inzamelpunten voor afgedankte apparaten, zoals elektrisch gereedschap, verspreid over heel Nederland. De Koning: “Daarin werken we nauw samen met de stichting LightRec, een initiatief van de producenten en importeurs van energiezuinige verlichting in Nederland. De inzamelpunten voor afgedankt elektrisch gereedschap en energiezuinige verlichting vinden we bij onder meer bouwmarkten, tuincentra, technische groothandel – zoals de Technische Unie – en professionele bouwmaterialenhandelaren. Helaas is er ook inzameling van gebruikt gereedschap buiten ons inzamelsysteem om. Dat gaat naar be- of verwerkers met louter winstoogmerk. Dat zijn bedrijven die bijvoorbeeld alleen waardevolle materialen als koper uit de machines winnen. De rest gaat alsnog in de afvalbak. Op die wijze heeft inzamelen weinig zin.”

Informatie: www.stichting-open.org en www.wecycle.nl