Nieuwe gevelafwerking voor nul-op-de-meter-renovatie

Vóór de renovatie was het appartementencomplex Zuringhof in Tilburg nog een kenmerkend gebouw voor de jaren 70, zowel energetisch als wat uiterlijk betreft. Met de renovatie werden twee vliegen in één klap geslagen: Zuringhof is het eerste gestapelde gebouw volgens het nul-op-de-meter (NoM) principe in Brabant én het eerste project waar Sto-Ecoshapes als gevelafwerking zijn toegepast.
 

Het tweelaagse appartementenblokje in Tilburg kreeg met onder andere een bijzondere gevelbekleding de status van Nul-op-de-Meter project.

Woningcorporatie TBV Wonen maakt onderdeel uit van de Energiesprong. De Energiesprong heeft tot doel bestaande huurwoningen zodanig te verbeteren dat het comfort van het binnenklimaat toeneemt en de energiekosten afnemen op zo’n manier dat de huurders, bij normaal gedrag en normale omstandigheden, geen verbruikskosten voor energie meer hebben. Ofwel: Nul op de Meter. In het project Zuringhof – een woonblokje met vier huurappartementen in twee verdiepingen – is ook voor deze aanpak gekozen. Het project is gerealiseerd in nauwe samenwerking met GreenCore. GreenCore is een samenwerkingsverband van negen Tilburgse bedrijven gericht op duurzaam bouwen: de aannemers Remmers Bouwbedrijf en Alphons Coolen Bouw, installatietechnisch adviseur SunBurst en De Vierde Toren (samenwerkingsverband van architectenbureaus).
De vier woningen zijn energieneutraal gemaakt door ze te voorzien van een warmtepomp, pv-panelen, een luchtventilatiesysteem met warmteterugwinning, kunststof raamkozijnen met drievoudig glas én een hoogwaardig gevelisolatiesysteem.
 

De grotendeels inpandige balkons maakten plaats voor meer ruimte binnen de gevels én nieuwe uitwendige balkons.

Gevelisolatie en afwerking

Door het gebouw aan de buitenzijde te isoleren, werd het tevens mogelijk om het gebouw een heel andere uitstraling te geven. Door het lichte gewicht van de gevelisolatie was bovendien aanpassing van de fundering niet nodig.
Architect Arno Kolen legt uit: ‘We wilden een statement maken door een andere, herkenbare én mooie woonomgeving te realiseren. In eerste instantie keken we naar stucwerk, maar de keuze viel uiteindelijk op Sto-Ecoshapes omdat we daarmee een hele nieuwe huid konden creëren.’ De groene kleur – zo vertelt hij – refereert aan het kruid zuring, waaraan het gebouw zijn naam ontleent. ‘Daarnaast boden de prefab stucvormen de mogelijkheid om de gevel driedimensionaal te omkleden. Door het kleurgebruik én de combinatie van een specifiek patroon, ronde vormen en diepe neggen krijgt de gevel meer uitstraling en het complex een ‘aaibaar’ karakter.’
Het gevelsysteem bestaat uit 300 mm dikke EPS platen, waarover een wapeningslaag wordt aangebracht en vervolgens de prefab pleisterelementen. Dit leverde een nieuwe R-waarde voor de gevel op van Rc = 7,3 m2K/W. De pleisterelementen zijn 8 mm dik en worden met speciale lijm op de ondergrond aangebracht. De ronde hoeken worden gemaakt door de pleisterelementen te verwarmen met een föhn en vervolgens in de juiste hoek te buigen en te plakken.
 

In de entreegevel is de entreepui naar voren geplaatst om – net als bij de nieuwe balkons – koudebruggen te voorkomen.

Eén gevellijn

Behalve dat de gevels aan de buitenzijde zijn voorzien van een dik isolatiepakket, werden ook de spouwen gevuld met PUR. Daarnaast zijn de begane grondvloer én het dak geïsoleerd.
Bij het omkleden van het gebouw vormden de inpandige balkons en de terugliggende entree een probleem. Het was een ingewikkelde klus om ook deze inspringende geveldelen te bekleden en de uitstekende balkonvloeren zouden koudebruggen opleveren. Daarom werd besloten om de ruimte van de inpandige balkons binnen de gevellijn bij de woning te trekken en de entreedeur naar buiten te plaatsen.
De uitstekende delen van de balkons werden afgezaagd. En er werden nieuwe balkons geplaatst, buiten de gevel.
De gevelopeningen bleven op dezelfde plaats en zijn voorzien van aluminium kaders, die als afwerking van de dagkanten van het isolatiepakket dienen. In de opgedikte bovenzijde kan eventueel zonwering worden opgenomen.
 

De gevelbekleding – groene Sto-Ecoshapes – loopt op de afgeronde hoeken

Aanpak installaties

Installatietechnisch zijn de woningen voorzien van een warmtepomp en een luchtventilatiesysteem met warmteterugwinning. Door deze maatregelen is de benodigde energie om het gebouw te verwarmen en te koelen enorm beperkt. Op het dak zijn zonnepanelen geplaatst om de benodigde energie voor de installatie maar ook voor het eigen verbruik van de huurders te compenseren. In totaal zijn 88 panelen geplaatst, 22 per woning. Om de status van nul-op-de-meter te bereiken moet vooral voldoende dakoppervlak aanwezig zijn voor de benodigde zonnepanelen. Bij hoogbouw boven de vier woonlagen is dat momenteel niet mogelijk.

Meer informatie: Sto Isoned, www.sto.nl